Jak pewnie zauważyliście większość artykułów dotychczas dotyczy głównie odmian czasowników. Jednak tak właśnie wyglądają początki nauki języka obcego, by opanować gramatykę należy przegryźć się przez kilka zasad koniugacji czasowników różnych grup i czasów, żeby później bez problemu tworzyć coraz to bardziej skomplikowanych zdań. Tym razem przyszła pora na kolejną ciekawą grupę czasowników, których używamy często, a są nimi czasowniki zwrotne, czyli les verbes pronominaux. Czasowniki te nazywają się zwrotnymi ze względu na towarzyszący im zaimek zwrotny „się”, a po francusku „se”.

Zatem o czasownikach zwrotnych mówimy wówczas gdy podmiot wchodzi w relację zwrotną lub relację wzajemności. Relacje zwrotne to takie, których podmiot i dopełnienie (sprawca i obiekt) jest ten sam. Wśród czasowników takich możemy wymienić np. budzić się, myć się, śmiać się itp. Poniżej kilka przykładów w języku francuskim:

Żeby jednak nie było zbyt łatwo, zaimek zwrotny se w języku francuski ma inną formę w każdej osobie nie tak jak w języku polskim „się”. Dlatego szybko można się zorientować, że czasowniki zwrotne stanowią oddzielną grupę nie ze względu na końcówki koniugacji, ale właśnie przez odmianę zaimka zwrotnego.

Oto jak wyglądają zaimki dla każdej osoby:

Zaimka zwrotny znajduje się zatem zawsze przed czasownikiem i dostosowuje się do danej osoby. Mimo, że tłumaczymy go na polski zawsze przez „się”. Spójrzmy zatem jak wygląda odmiana na przykładzie czasownika oznaczającego „myć się”, czyli se laver. Czasownik odmieniamy bowiem według grupy, której należy, w tym przypadku jest to czasownik regularny I grupy. Z przodu dodajemy zaś odmieniony zaimek zwrotny.

Oczywiście należy pamiętać o zasadzie elizji, czyli tam gdzie czasownik zwrotny zaczyna się na samogłoskę lub h nieme, wtedy zaimki zwrotne me, te, se zamieniają się w m', t', s'. Przykłądem jest chociażby „nazywać się”, czyli appeler:

Prześledźmy te czasowniki na kilku przykładach:

Czasowniki zwrotne w funkcji strony biernej

Warto zwrócić też uwagę na użycie czasowników zwrotnych w funkcji strony biernej, czyli bezosobowo np. „Mówi się, że…”, „Sukienki nosi się do…”, „We Włoszech je się spaghetti.” itp. W tym wypadku wykonawca czynności jest nieznany, a powstałą w ten sposób formę tłumaczy się na język polski przy użyciu strony biernej lub formy bezosobowej „robi się”. Czasownik zwrotny należy uzgodnić w rodzaju i liczbie z podmiotem, na przykład:

Przykłady:

PRZECZENIE

W formie przeczącej zaimek zwrotny i forma osobowa czasownika stoją zawsze obok siebie, dlatego partykułę ne wstawiamy przed zaimek zwrotny, a partykułę pas po czasowniku. Pamiętajcie zawsze o tym, że zaimek zwrotny pozostaje zawsze niejako „przyklejony” do czasownika.

Zwróćmy uwagę na poniższe przykłady :

Do czasowników zwrotnych z pewnością wrócimy jeszcze w rozdziałach dotyczących innych czasów i trybów, szczególnie w przypadku passé camposé. Jednak użycie tych czasowników, jak widzicie, trudne nie jest :).