Submitted by admin on Mon, 11/26/2012 - 19:04.
Tak jak pisaliśmy już w rozdziale pierwszym, w języku francuskim odmieniamy czasowniki przez osoby. Najbardziej powszechne są czasowniki zakończone na –ER, które odmieniają w się w sposób regularny. Nie należy się jednak dziwić, widząc we francuskim słowniku bezokoliczniki zakończone na –IR lub –RE i jeszcze inne. To również czasowniki odmieniane najczęściej w sposób regularny, tyle że jego końcówki nieco różnią się od końcówek czasowników grupy I.
W sumie wyróżniamy w języku francuskim 3 modele koniugacji, według których dzielimy czasowniki na te, które należą:
- do grupy I – zakończone na –ER
- do grupy II – zakończone na –IR
- do grupy III – czasowniki zakończone na –RE, -OIR oraz –IR
Oprócz tego, jak w każdym języku, istnieją czasowniki odmieniane nieregularnie, ale o tym w kolejnych rozdziałach.
CZASOWNIKI II GRUPY -IR
Do tej grupy należą czasowniki, które w bezokoliczniku mają końcówkę –IR. Przykładami są między innymi:
BEZOKOLICZNIK |
ZNACZENIE |
choisir |
wybierać |
réussir |
udać się |
grandir |
rosnąć |
accomplir |
wykonać |
finir |
skończyć |
obéir |
być posłusznym |
Spójrzmy zatem, jak odmieniają się te czasowniki w czasie teraźniejszym trybu oznajmiającego. Należy podkreślić,że wszystkie czasowniki drugiej grupy są regularne,więc odmiana nie sprawi Wam większych problemów. Wystarczy jedynie zapamiętać końcówki osobowe do tematu, które uzyskujemy poprzez obcięcie końcówki –IR, podobnie jak w przypadku czasowników I grupy.
OSOBA |
KOŃCÓWKA |
finir > fin- |
je |
-is |
finis |
tu |
-is |
finis |
il |
-it |
finit |
nous |
-issons |
finissons |
vous |
-issez |
finissez |
ils |
-issent |
finissent |
OSOBA |
KOŃCÓWKA |
choisir> chois- |
je |
-is |
choisis |
tu |
-is |
choisis |
il |
-it |
choisit |
nous |
-issons |
choisissons |
vous |
-issez |
choisissez |
ils |
-issent |
choisissent |
OSOBA |
KOŃCÓWKA |
grandir> grand- |
je |
-is |
grandis |
tu |
-is |
grandis |
il |
-it |
grandit |
nous |
-issons |
grandissons |
vous |
-issez |
grandissez |
ils |
-issent |
grandissent |
CZASOWNIKI III GRUPY
Ta grupa czasowników, może wydawać się najbardziej kłopotliwa, gdyż nie ma jednego modelu odmiany ani jednej tylko końcówki bezokolicznika, którą można w niej wyróżnić. Znajdziemy w niej bowiem zarówno czasowniki zakończone na –RE, jak i –OIR oraz –IR, które przecież przed chwilą widzieliśmy w grupie II. Wbrew pozorom nie jest to wcale skomplikowane, a jeżeli kiedykolwiek mielibyście wątpliwości, według jakiego modelu odmienić czasownik, zajrzyjcie do słownika lub do niezwykle popularnego podręcznika koniugacji „Bescherelle”.
Do III grupy należą różnorodne czasowniki:
BEZOKOLICZNIK |
ZNACZENIE |
dire |
mówić |
boire |
pić |
dormir |
spać |
écrire |
pisać |
répondre |
odpowiadać |
ouvrir |
otwierać |
mettre |
kłaść |
attendre |
czekać |
prendre |
brać |
Jak widać na przykładzie powyższej tabeli, w tej grupie znajdziemy głównie bardzo przydatne i często używane czasowniki, toteż warto nauczyć się, jak je odmieniać. Aby to zrobić postępujemy zgodnie z mechanizmem przedstawionym wcześniej, czyli odrzucamy końcówkę bezokolicznika, a następnie dodajemy końcówkę osobową do tematu.
RÉPONDRE -> RÉPOND-RE -> RÉPOND- |
OSOBA |
KOŃCÓWKA |
répondre > répond- |
je |
-s |
réponds |
tu |
-s |
réponds |
il |
-ø |
répond |
nous |
-ons |
répondons |
vous |
-ez |
répondez |
ils |
-ent |
répondent |
OUVRIR -> OUVR-IR -> OUVR- |
OSOBA |
KOŃCÓWKA |
ouvrir > ouvr- |
je |
-es |
ouvre |
tu |
-es |
ouvres |
il |
-e |
ouvre |
nous |
-ons |
ouvrons |
vous |
-ez |
ouvrez |
ils |
-ent |
ouvrent |
METTRE -> MET-TRE -> MET- |
OSOBA |
KOŃCÓWKA |
mettre> met- |
je |
-s |
mets |
tu |
-s |
mets |
il |
-ø |
met |
nous |
-tons |
mettons |
vous |
-tez |
mettez |
ils |
-tent |
mettent |
BOIRE -> uwaga zmiana tematu |
OSOBA |
boire |
je |
bois |
tu |
bois |
il |
boit |
nous |
buvons |
vous |
buvez |
ils |
boivent |
Uwaga: należy uważać na grupę czasowników zakończonych na –OIR, gdyż taką końcówkę posiada większość czasowników modalnych, a ich odmiana jest nieregularna i poświęcony im został oddzielny rozdział. Warto też zwrócić na bardzo przydatny czasownik prendre i nauczyć się jego odmiany na pamięć, gdyż jego odmiana różni się nieco od odmiany innych czasowników zakończonych na -DRE
OSOBA |
prendre |
je |
prends |
tu |
prends |
il |
prend |
nous |
prenons |
vous |
prenez |
ils |
prennent |
III grupa czasowników można porównać do worka, do którego Francuzi wrzucili wszystkie modele koniugacji, z którymi nie wiedzieli co zrobić :). Nie należy jednak się zniechęcać, ponieważ takich czasowników jest „tylko” około 100 – w porównaniu z ok. 10 000 czasowników I grupy i ok. 300 II grupy.