ADJECIFS ET PRONOMS POSSESIFS - ZAIMKI DZIERŻAWCZE

Po przeczytaniu tego artykułu powinieneś/powinnaś znać przymiotniki i zaimki dzierżawcze oraz przymiotniki i zaimki wskazujące oraz umieć zastosować je w swoich wypowiedziach.

Przymiotniki dzierżawcze (les adjectifs possesifs) służą do określania przynależności danej rzeczy/osoby  np.: mój paszport, twój kot, nasz pies, wasze sukienki, ich spódnice etc. Rodzaj gramatyczny zaimka przymiotnego dzierżawczego uzgadniamy z liczbą i rodzajem posiadanego przedmiotu.

W tabeli poniżej znajdują się formy zaimków dzierżawczych w zależności od rodzaju obiektu i liczby właścicieli.

Posiadacz (Posseseur)	Masculin (rodzaj męski)	Feminin (rodzaj żeński)	Pluriel (liczba mnoga  r.męski/r.żeński)
Je (Ja)	mon (mój)	ma (moja)	mes (moje)
Tu (Ty)	ton (twój)	ta (twoja)	tes (twoje)
Il/Elle (On/Ona)	son (jego/swój)	sa (jej/swoja)	ses (jego/jej)
Nous (My)	notre (nasz)	notre (nasza)	nos (nasze)
Vous (Wy)	votre (wasz)	votre (wasza)	vos (wasze)
Ils (Oni)	leur (ich)	leur (ich)	leurs (ich)

Z tabeli możemy wywnioskować że jeśli jedna osoba posiada kilka rzeczy, to nie jest już ważne, jakiego one są rodzaju, ponieważ zaimki przymiotne dzierżawcze mają takie same formy dla obu rodzajów: mes, tes, ses, np. Jeśli kilka osób posiada jedną rzecz, zaimki przymiotne dzierżawcze mają następujące formy: notre (nasz / nasza), votre (wasz / wasza), leur (ich). Te zaimki przymiotne dzierżawcze mają taką samą formę dla obu rodzajów, np.

Jeżeli natomiast kilka osób posiada kilka rzeczy, zaimki przymiotne dzierżawcze mają następujące formy: nos (nasi / nasze), vos (wasi / wasze), leurs (ich).

WAŻNE! Istotne jest to że zaimki ma, ta, sa, przechodzą w mon, ton, son przed rzeczownikami zaczynającymi się na samogłoskę lub nieme h.

Na przykład: mon amie, son école, ton historie, mon occasion, mon examen

Oto kilka przykładów zdań gdzie występują przymiotniki dzierżawcze:

J’ai un vélo. C’est mon vélo.

J’ai des amis. Ce sont mes amis.

Elle a une amie. C’est son amie.

J’ai des gâteau. Ce sont mes gâteaux.

Ils ont des livres. Ce sont leurs livres.

Il  pense souvent a ses amies.

Donne-moi ton numéro de téléphone, s’il te plait.

LE PRONOMS POSSESIFS ( ZAIMEK RZECZOWNY DZIERŻAWCZY)

Zaimki rzeczowne dzierżawcze określają właściciela danego przedmiotu. Zastępują rzeczownik poprzedzony przymiotnikiem dzierżawczym (mon, ton, son...).  W zdaniu stosujemy ich gdy chcemy uniknąć powtórzeń. Występują bez rzeczownika.

	Liczba pojedyncza (Singulier)		Liczba mnoga (Pluriel)
	Rodzaj męski (masculin)	Rodzaj żeński (feminin)	Rodzaj męski/rodzaj żeński
Je /Tu/Il/Elle (ja/ty/on/ona)	Le mien (mój)	La mienne (moja)	Les miennes (moje)
	Le tien (twój)	La tienne (twoja)	Les tiennes (twoje)
	Le sien (jego/jej)	La sienne (jego/jej)	Les siennes (jego/jej)
Nous/vous/ils (my/wy/oni)	Le nôtre (nasz)	La nôtre (nasza)	Les nôtres (nasi/nasze)
	Le vôtre (wasz)	La vôtre (wasza)	Les vôtres (wasi/wasze)
	Le leur (ich/swój)	La leur (ich/swoja)	Les leurs (ich/swoje)

Oto kilka przykładowych zdań :

Ce n'est pas son crayon, c'est mon crayon. (To nie jest jego ołówek, to jest mój ołówek.)

Z wykorzystaniem zaimka dzierżawczego to zdanie wygląda następująco:

Ce n'est pas le sien, c'est le mien. (To nie jest jego (ołówek), to mój.)

Non, c'est ma voiture, ta voiture est à côté de la poste. (Nie, to jest mój samochód, twój samochód jest obok poczty.)

I zdanie przekształcone tak aby wykorzystać zaimek dzierżawczy:

C’est la mienne, la tienne à côté cote de la poste. (To jest mój, twój jest obok poczty.)

Ma mère est plus jeune que la sienne. (Moja mama jest młodsza od jej (w domyśle : mamy)

J’ai perdu ma parapluie. Pouvez - vous me prêter la vôtre. (Zgubiłem mój parasol. Może mi Pan pożyczyć swój ?

Ciekawostka : à la tienne = à ta sante (przy wznoszeniu toastów : Twoje zdrowie)

Articles - Rodzajniki - Gramatyka Francuska

ARTICLE INDÉFINI

Forma rodzajnika nieokreślonego

Article indéfini (rodzajnik nieokreślony)
	Féminin (rodzaj żeński)	Masculin (rodzaj męski)
Singulier (l.poj)	une	un
Pluriel (l.mn)	des

Rodzajników nieokreślonych używamy:

- kiedy po raz pierwszy mówimy o jakiejś osobie lub rzeczy, bliżej jej nie określając:

Qu'est-ce que c'est ? C'est une voiture. Co to jest? To jest (jakiś) samochód.

- w znaczeniu „jeden, jedna, jedno”:

Nous avons seulement un jour pour visiter Paris. Mamy tylko jeden dzień na zwiedzenie Paryża.

- gdy mówimy o jednej rzeczy, osobie z wielu, często w znaczeniu „jakiś, jakaś, jakieś”:

Je veux acheter un livre pour mon cousin. Chcę kupić (jakąś) książkę mojemu kuzynowi.

  UWAGA!
Po przeczeniu rodzajnik nieokreślony przybiera formę „de”  dla obu rodzajów liczby poj. i mn.

J’ai un stylo. Mam pióro/ długopis.

Je n’ai pas de stylo. Nie mam pióra/ długopisu

ARTICLE DÉFINI

Forma rodzajnika określonego

Article défini (rodzajnik określony)
	Féminin (rodzaj żeński)	Masculin (rodzaj męski)
Singulier (l.poj)	la       l’	le     l’
Pluriel (l.mn)	les

* rodzajnik w formie « l’ » występuje tylko przed rzeczownikami zaczynającymi sie od samogłoski (a, i, e, o, u ) oraz  h niemego.

Rodzajników określonych używamy:

- gdy mówimy o rzeczy bliżej określonej, znanej, o której była mowa już wcześniej, którą znamy z kontekstu:

Ferme la fenêtre, il fait froid. Zamknij okno, jest zimno.

- w odniesieniu do rzeczowników jedynych w swoim rodzaju:

La Terre tourne autour du Soleil. Ziemia kręci się wokół Słońca.

- z rzeczownikami w znaczeniu ogólnym:

Le chien est l'ami de l'homme. Pies jest przyjacielem człowieka.

ARTICLE PARTITIF

Forma rodzajnika cząstkowego

Article partitif (rodzajnik cząstkowy)
	Devant une consonne (przed spółgłoską)	Devant une voyelle ou un h muet (przed samogłoską lub h niemym)
Au masculin singulier (rodzaj męski, liczba pojedyńcza)	du	de l’
Au féminin singulier (r.żeński, l. poj.)	de la
Au masculin/ féminin pluriel (r.żeński i męski; l.mn)	des

Zastosowanie

Rodzajnik cząstkowy informuje nas o rzeczach lub zjawiskach, które istnieją w świecie, ale nie są policzalne. Można by rzec, że określa tzw. część z całości.

Il mange du pain. -> Je chleb. (tzn. że je trochę chleba; ilość nie jest zmierzona czy   określona np. za pomocą określeń ilości jak kromka, bochenek, kg etc.)

Elle boit de l’eau. -> Pije wodę. (w znaczeniu piję trochę wody, a nie całość wody, która jest na świecie)

 UWAGA!
Po przeczeniu rodzajnik cząstkowy, podobnie jak rodzajnik nieokreślony,  przybiera formę „de”  dla obu rodzajów liczby poj. i mn.

Il mange du chocolat. -> Je czekoladę. ( w znaczeniu trochę czekolady)

Il ne mange pas de chocolat. -> Nie je czekolady.

Rodzajnik cząstkowy zazwyczaj występuje po czasownikach: manger (jeść), boire (pić), prendre (wziąć, brać), acheter(kupić), gdy występujące po nich rzeczowniki i ich ilość nie jest określonea przez inne wyrażenia, takie jak:

assez (wystarczająco):   assez detravail – wystarczająco (dużo) pracy

beaucoup (dużo): beaucoup de sucre – dużo cukru

peu (mało) : peu d'eau – mało wody

trop (zbyt dużo): trop d'alcool – zbyt dużo alkoholu

 

un litre (litr) – un litre de vin  - litr wina

un kilo (kilogram) – un kilo de sucre  - kilogram cukru

un verre (szklanka) – un verre de jus d’orange – szklanka soku pomarańczowego

une tasse (filiżanka)  - une tasse de thé – filiżanka herbaty

une bouteille (butelka) – une bouteille d’eau – butelka wody

un carton (karton) – un carton de lait – karton mleka

une année (rok) – une année d’étude – rok studiów

Wtedy też określnik ilości poprzedzony jest jedynie formą „de” (tak jak w przykładach powyżej)

Być, mieć, robić, iść – czyli najważniejsze czasowniki nieregularne - Gramatyka Francuska

W każdym języku występuje kilka ważnych czasowników, bez których tak naprawdę ani rusz! Nie sposób bowiem posługiwać się językiem bez takich czasowników jak „być”, „mieć”, „robić”, czy „iść”. Co więcej najczęściej takie czasowniki odmieniają się nieregularnie, a ich odmianę po prostu TRZEBA wykuć na pamięć. Nie inaczej jest w przypadku języka francuskiego. Dlatego w tym rozdziale poznamy odmianę tych czasowników oraz ich szczególne zastosowanie, które z pewnością Wam się przyda.W każdym języku występuje kilka ważnych czasowników, bez których tak naprawdę ani rusz! Nie sposób bowiem posługiwać się językiem bez takich czasowników jak „być”, „mieć”, „robić”, czy „iść”. Co więcej najczęściej takie czasowniki odmieniają się nieregularnie, a ich odmianę po prostu TRZEBA wykuć na pamięć. Nie inaczej jest w przypadku języka francuskiego. Dlatego w tym rozdziale poznamy odmianę tych czasowników oraz ich szczególne zastosowanie, które z pewnością Wam się przyda.

ÊTRE

Czyli najbardziej podstawowy czasownik oznaczający być. Służy do
opisywania osób i rzeczy. Często stoi po nim przymiotnik:

Elle est grande et mince. (Ona jest wysoka i szczupła.)

Les chaises sont confortables. (Krzesła są wygodne.)

Służy również do konstruowania czasu przeszłego le passé camposé, o czym szerzej w kolejnych rozdziałach:

Elle est partie au travail ce matin. (Ona dzisiaj rano wyszła do pracy.)

A oto odmiana tego czasownika:

OSOBA	KOŃCÓWKA
je	suis
tu	es
il	est
nous	sommes
vous	êtes
ils	sont

AVOIR

Czasownik avoir (mieć) służy do informowania o stanie posiadania. Używa się go również, opisując czyjś wygląd. Oto przykładowe zdania:

J'ai trois chats et quatre chiens. (Mam trzy koty i cztery psy.)

Elle a les yeux bruns. (Ona ma brązowe oczy.)

Podobnie jak être przyda się nam później do tworzenia zdań w czasie przeszłym passé camposé.

Elle a vu cet accident. (Ona widziała ten wypadek.)

Czasownik avoir w czasie teraźniejszym odmienia się następująco:

OSOBA	KOŃCÓWKA
je	ai (j’ai)
tu	as
il	a
nous	avons
vous	avez
ils	ont

IL Y A

Avoir potrzebny nam jest również do bardzo przydatnego wyrażenia, jakim jest il y a.
Jest to jedna z najczęściej stosowanych konstrukcji w języku francuskim i oznacza „jest, znajduje się”. Jest to stała konstrukcja, a rzeczownik, który po niej stoi, jest z reguły poprzedzony rodzajnikiem nieokreślonym. Trzeba zauważyć, że rzeczownik stojący po wyrażeniu il y a może być użyty w liczbie pojedynczej lub mnogiej, np.

Dans ma chambre, il y a un lit. (W moim pokoju jest łóżko.)

Dans cette rue, il y a des magasins. (Na tej ulicy są sklepy.)

FAIRE

Kolejnym czasownikiem, który warto poznać jest faire , czyli „robić”. Przyda Wam się chociażby do tego, żeby powiedzieć:

Je fais des achats. ( Robię zakupy.)

Est-ce que tu fais du sport? (Czy uprawiasz sport?)

 

OSOBA	KOŃCÓWKA
je	fais
tu	fais
il	fait
nous	faisons
vous	faites
ils	font

 

ALLER

Również czasownik aller (iść, jechać) odmienia się w sposób nieregularny, co oznacza że należy się tej odmiany nauczyć na pamięć. Oto jak wygląda jego odmiana:

OSOBA	KOŃCÓWKA
je	vais
tu	vas
il	va
nous	allons
vous	allez
ils	vont

Czasownik aller występuje zawsze nierozłącznie z przyimkiem à czyli:

Je vais à Paris. (Jadę do Paryża.)

Il va au travail. (On idzie do pracy.)

Tu vas  à la maison. (Idziesz do domu.)

Uwaga: w przypadku krajów rodzaju żeńskiego stosujemy z kolei en.

Je vais en Pologne. (Jadę do Polski.)

Tu vas en France. (Jedziesz do Francji.)

VENIR

Na koniec poznamy jeszcze odmianę jednego ważnego czasownika venir, który oznacza przyjść, przyjechać, pochodzić.

OSOBA	KOŃCÓWKA
je	viens
tu	viens
il	vient
nous	venons
vous	venez
ils	viennent

 

Je viens de Varsovie. (Pochodzę z Warszawy.)

D'où vient-il? (Skąd on pochodzi?)

Czasowniki Modalne w Języku Francuskim

Każdy język ma w swoim słowniku tzw. Czasowniki modalne. Les verbes modaux czyli czasowniki modalne należą do grupy czasowników wyrażających przyzwolenie, konieczność, możliwość, zakaz, obowiązek, umiejętność, itd. Także w języku francuskim istnieje grupa takich czasowników, a charakteryzują się one  między  innymi tym, że wymagane jest po nich użycie innego czasownika w bezokoliczniku. Do podstawowych czasowników modalnych należą czasowniki: vouloir (chcieć), pouvoir (móc) i devoir (musieć), np.

BEZOKOLICZNIK	ZNACZENIE
devoir	musieć
vouloir	chcieć
pouvoir	móc
savoir	umieć, wiedzieć, potrafić

DEVOIR

Jest to czasownik modalny wyrażający obowiązek, zamiar, nakaz lub niekiedy przypuszczenie i po polsku oznacza „musieć”. Jego odmiana jest oczywiście nieregularna, dlatego warto nauczyć się go na pamięć. Poniżej znajdziecie tabelkę z odmianą oraz kilka przykładów zdań z użyciem devoir.

OSOBA	devoir
je	dois
tu	dois
il	doit
nous	devons
vous	devez
ils	doivent

Nous devons finir vite ce projet. (Musimy szybko skończyć ten projekt.)

Je dois partir demain. (Muszę jutro wyjechać)

Je dois être à l'heure.  (Muszę być punktualnie)

POUVOIR

Pouvoir oznacza zaś „móć” i za pomocą jego wyrazimy możliwość, chęć itp. Warto też znać ten czasownik, gdyż nie raz spotkacie się w zwrotach grzecznościowym. Wtedy najczęściej używamy go w trybie przypuszczającym conditionnel np. w zdaniu:

Pourriez-vous me dire Monsieur, où est la poste? (Czy mógłby mi Pan powiedzieć, gdzie jest poczta?)

Na razie jednak najważniejsze, byście poznali odmianę pouvoir w trybie oznajmującym czasu teraźniejszego:

OSOBA	pouvoir
je	peux
tu	peux
il	peut
nous	pouvons
vous	pouvez
ils	peuvent

Elle peut partir en France. (Ona może wyjechać do Francji.)

Je peux t'aider. (Mogę ci pomóc)

Tu peux téléphoner à la banque? (Czy możesz zatelefonować do banku?)

VOULOIR

Vouloir jest czasownikiem wyrażającym chęć, intencję, pragnienie. Ten czasownik również warto znać w trybie przypuszczającym, gdyż używa się go w ten sposób często zwrotach grzecznościowych. Znacznie grzeczniej bowiem we francuskim sklepie powiedzieć:

Je voudrais acheter du pain. (Chciałbym kupić chleb)

niż:

Je veux du pain. (Chcę chleb)

OSOBA	vouloir
je	veux
tu	veux
il	veut
nous	voulons
vous	voulez
ils	veulent

Przykłady użycia:

Je veux épouser cette fille. (Chcę poślubić tę dziewczynę.)

Nous voulons finir le projet. (Chcemy skończyć project.)

Vous voulez apprendre le français. (Chcecie uczyć się francuskiego.)

SAVOIR

Na koniec wart jeszcze poznać przydatny czasownik savoir, który oznacza “znać, umieć, potrafić”.

OSOBA	savoir
je	sais
tu	sais
il	sait
nous	savons
vous	savez
ils	savent

Przykłady użycia:

Je sais faire la cuisine. (Umiem gotować)

Nous savons jouer au football. (Umiemy grać w piłkę nożną.)

Tu sais parler espagnol? (Umiesz mówić po hiszpańsku?)

PRZECZENIE

W przypadku czasowników modalnych, w zdaniach przeczących tylko czasownik modalny znajduje się między ne ........ pas, nie zaś bezokolicznik. Ta zasada dotyczy wszystkich czasowników modalnych podobnie tak jak czasowników posiłkowych (aller, venir w futur proche i passé récent).

Je/tu/il/nous… + ne + vouloir/devoir… + pas + infinitif

Np.

Elle ne peut pas venir chez moi? (Ona nie może do mnie przyjść?)

Vous ne voulez pas aller à l'opéra? (Nie chcecie iść do opery?)

INFINITIF - BEZOKOLICZNIK

INFINITIF czyli inaczej mówiąc BEZOKOLICZNIK

Jest to forma nieodmienna, stanowiąc podstawową formę czasownika. W języku francuskim wyróżniamy trzy grupy koniugacyjne (I, II, III), które stanowią wzór odmian czasowników. To właśnie bezokoliczniki (i ich odpowiednie końcówki) pozwalają nam określić, do której grupy dany czasownik należy.

	BEZOKOLICZNIK	KOŃCÓWKA
I gr. koniugacyjna	Parler (mówić) Aimer (lubić, kochać) Chanter (śpiewać) Regarder (oglądać)	- er
II gr. koniugacyjna	Finir (kończyć) Dormir (spać) Mourrir (umrzeć) Choisir (wybrać)	- ir
III gr. Koniugacyjna (nieregularna)	Aller (iść, jechać) Vouloir (chcieć) Connaître (znać) Prendre (brać)	Wszystkie pozostałe końcówki od czasowników nieregularnych: -er (tylko aller), -ir, -oir, -re.

Cechy charakterystyczne

Bezokolicznik w zdaniu francuskim pełni funkcję rzeczownika, zachowując jednocześnie swoje właściwości czasownikowe.

Je voudrais vous annoncer ma décision. Chciałbym przekazać Wam/Państwu swoją decyzję.

W powyższym zdaniu czasownik annoncer, jako rzeczownik, pełni funkcję dopełnienia dla je voudrais (Chciałbym…. – syntagma czasownikowa wymaga  dopełnienie zarówno w języku polskim, jak i w języku francuskim: chciałbym coś/coś zrobić). Zachowuje jednak własne dopełnienie bliższe annoncer ma décision – ogłosić/przekazać decyzję.

INFINITIF PASSÉ - Forma Złożona Bezokolicznika

Często zdarza się, że bezokolicznik  w formie prostej występuje tuż po innym czasowniku, czyli pełni funkcją dopełnienia bliższego (COD):

Je suis sûr qu’ il sait parler français. Jestem pewien, że on umie mówić po francusku.

lub jest poprzedzony przyimkiem (à, de ):

Il m’a conseillé d’en parler avec papa. Poradził mi, żebym porozmawiał o tym  z tatą.

 

INFINITIF PASSÉ
Czyli forma złożona bezokolicznika

Tworzenie Infinitif passé

Tak jak każda forma złożona czasownika, Infinitf Passé składa się z czasownika posiłkowego Être lub Avoir  (w bezokoliczniku) oraz imiesłowu przeszłego (Participe Passé):

Ils ont acheté un cornet de frites et, après les avoir mangées, ils ont jeté l’emballage. Kupili paczkę czipsów, a po ich zjedzeniu, wyrzucili opakowanie.

 

Zastosowanie Infinitif passé 

Infinitif passé, tak jak każdy czas przeszły, stosowany jest do wyrażenia skończonej/dokonanej czynności przeszłej lub do wyrażenia uprzedniości względem jakiejś innej czynności przeszłej.

Il s’est rendu compte qu’il avait oublié un sac dans le train après en être descendu. Uświadomił sobie, że zostawił torbę w pociągu po tym jak z niego wysiadł. (Najpierw wysiadł, a później sobie uświadomił, że zapomniał  o torbie…)

Cechy charakterystyczne

Najczęściej występuje po przyimku après:

Après avoir longtemps hésité, j’ai décidé de changer de travail. Po długich wahaniach, zdecydowałem się na zmianę pracy.

LE GÉRONDIF - Imiesłów Przysłówkowy Współczesny

Le gérantif  to odpowiednik imiesłowu przysłówkowego współczesnego, który tłumaczymy np. robiąc, pijąć, jedząc itp. W zdaniu może mieć dwa znaczenia:  czasownikowe i przysłówkowe.

 - jako czasownik:

 Forma ta stosowana jest, aby opisać dwie sytuacje, które zostały dokonane przez ten sam podmiot w zdaniu.

J’ai eu cette mauvaise nouvelle en t’attendant. Dowiedziałam się o tej złej wiadomości, czekając na Ciebie.

- jako przysłówek w zdaniu:

En rentrant, j'ai croisé mon voisin. Wchodząc, spotkałem sąsiada.

Tworzenie le gérondif

W języku francuskiej jest zbudowany z participe présent poprzedzonego przyimkiem en.

On décourve le monde en lisant. Odkrywamy świat czytając.

Cechy charakterystyczne

Jeśli w tej formie odczasownikowej występuje zaimek (osobowy lub nieakcentowany), umieszczamy go pomiędzy przyimek en a participe présent.

en t’attendant  -> czekając na Ciebie en le voyant -> widząc go

*Powyżej przedstawiliśmy prostą formę użycia gérondif, która używana jest najczęściej w języku francuskim. Rzadziej natomiast spotkać możemy formę złożoną  wydającą czynność uprzednią, tudzież skończoną. W tym celu używa się wyrazu tout umieszczone przed całą konstrukcją odczasownikową.

Tout en ayant fait des bêtises, il a des doutes d’être traiter serieusement. Zrobiwszy głupstwa, miał wątpliwości czy zostanie potraktowany poważnie.

LE PARTICIPE PRÉSENT - Imiesłów Czasu Teraźniejszego

Zastosowanie  participe présent

 Le Participe Présent, czyli imiesłów czasu teraźniejszego, w języku francuskim stosowany jest do wyrażenia czynności jednoczesnej wobec innej czynności wyrażonej w zdaniu głównym.

Je regardais les adolescents dansant sur la rue. Oglądałem/Obserwowałem młodzież tańczącą na  ulicy.

Tworzenie participe présent

Imiesłów czasu teraźniejszego tworzony jest na bazie tematu czasownika  z 1. osoby liczby mnogiej w czasu teraźniejszym (présent), do którego dodajemy końcówkę –ant:

	Bezokolicznik	Présent w 1.os.l.mn	Participe présent
I gr. koniugacyjna	Parler	Nous parlons	Parl + ant -> parlant
II gr.koniugacyjna	Finir	Nous finissons	Finiss + ant -> finissant
III gr. koniugacyjna	Écrire	Nous écrivons	Écriv + ant -> écrivant

*Czasowniki être (być), avoir (mieć)i savoir (wiedzieć) są tworzone w sposób nieregularny, tzn. że warto tych form nauczyć się na pamięć.

Bezokolicznik	Participe présent
Être	étant
Avoir	ayant
Savoir	sachant

Cechy charakterystyczne participe présent

W przeciwieństwie do języka polskiego, imiesłów czasu teraźniejszego w języku francuskim jest nieodmienną częścią mowy.

Un garçon parlant	des avantures pendant les vacances
Une fille parlant
Des élèves parlant

Chłopiec mówiący	o  wakacyjnych przygodach
Dziewczynka mówiąca
Uczniowe mówiący

LE PRONOM DÉMONSTRATIF - ZAIMEK RZECZOWNY WSKAZUJĄCY

a) Zaimek rzeczowny wskazujący prosty

Zaimki rzeczowne wskazujące zastępują w zdaniach rzeczownik. Posiadają cztery formy zależne od rzeczownika, który zastępują.

	Masculin rodzaj męski	Feminin rodzaj żeński
Singulier (liczba pojedyncza)	celui (ten)	celle (ta)
Pluriel (iczba mnoga)	ceux (ci)	celles (te)

Zaimki rzeczowne stosujemy wtedy gdy chcemy powiedzieć o konkretnym przedmiocie lub osobie. Używamy ich głównie dlatego aby unikać powtórzeń rzeczownika tak jak w przykładzie poniżej.

J'aime bien ce théâtre. C'est le théâtre où j’ai regardé le music-hall « Metro » pour la première fois. (Lubię ten teatr. To jest teatr, w którym pierwszy raz się obejrzałam musical Metro.)

J'aime bien ce théâtre. C'est celui où j’ai regardé le music-hall « Metro » pour la première fois.   ( To ten (w domyśle: teatr), w którym pierwszy raz obejrzałam musical „Metro”.)

W tym zdaniu rzeczownikiem, który zastąpię zaimkiem rzeczownym wskazującym jest ce théâtre (tu występuje z zaimkiem wskazującym przymiotnym ce.) Stosujemy zabieg z użyciem zaimka w celu uniknięcia powtórzeń.

Inne przykłady:

J'adore les films surtout ceux de France. (Uwielbiam filmy, zwłaszcza te z Francji)

Honte à ceux qui mentent. (Wstyd tym, którzy kłamią)

b) Zaimek rzeczowny wskazujący złożony

Po dodaniu do zaimka wskazującego prostego dodamy ci lub la otrzymamy formę złożoną zaimka wskazującego:

Zaimek rzeczowny wskazujący złożony
celui-ci (ten tu)	celui-là (ten tam)
celle-ci (ta tutaj)	celle-là (ta-tam)
ceux-ci  (ci-tu)	ceux-là (ci-tam)
celles-ci (te-tu)	celles-là  (te-tam)

Za pomocą tych zaimków możemy wskazać bliższe lub dalsze położenie przedmiotu tak jak w dwóch mini dialogach i zdaniach  poniżej:

J’adore ces fleurs ! - Bardzo lubię te kwiaty. Lesquelles?  (Które) Celles-là. – (Tamte)

Tu m’apporte le livre? – (Przyniesiesz mi książkę ?) Celui-ci ou celui-là?

Nous parlons de ces deux ordinateurs  Celui-ci  me plaît beaucoup, mais je vais acheter celui-là. (Rozmawiamy o tych dwóch komputerach. Ten (tutaj) mi się bardzo podoba, ale kupię tamten.

Je voudrais cette tarte. Celle-ci? No, celle-là.

Ces femmes sont belles, mais celles-là sont magnifiques.

LES ADJECTIFS DÉMONSTRATIFS - ZAIMKI PRZYMIOTNE WSKAZUJĄCE

Zaimki przymiotne wskazujące (les adjectifs démonstratifs) służą wskazaniu danej rzeczy lub osoby. 

ce stylo, cette chanson, ces livres, ces fleurs

Przykłady zdań w których występują zaimki wskazujące:

Ce film est génial. (Ten film jest genialny)

Cette femme est très sympathique. (Ta kobieta jest bardzo sympatyczna.)

Ces fleurs possèdent un parfum magnifique. (Te kwiaty posiadają wspaniały zapach.)

Ces livres sont intéressants. (Te książki są interesujące.)

Jeśli rzeczownik, który wskazujemy rozpoczyna sie na samogłoskę lub na h nieme wtedy ce zmienia sie na cet. Tak jak w przykładach poniżej:

ce homme –> cet homme ce abricot –> cet abricot ce abri –> cet abri ce examen –> cet examen

Zaimek przymiotny wskazujący określa również  pory trwającego dnia.

ce matin,  cet après-midi, ce soir

Gdy pory dnia poprzedzamy rodzajnikiem określonym to możemy mieć na myśli wczoraj, tydzień temu miesiąc (np. le matin, le soir) etc. Natomiast jeśli porę dnia poprzedzamy zaimkiem wskazującym to mówimy o porze dnia dzisiejszego czyli dzisiejszym poranku, popołudniu bądź wieczorze.

LES PRONOMS RELATIFS SIMPLES ET COMPOSES - ZAIMKI WZGLĘDNE PROSTE ZŁOŻONE

Zaimki względne pozwalają nam połączyć dwa lub więcej zdań w jedno. Dzięki nim unikamy powtórzeń słów występujących w zdaniach podrzędnych. W języku francuskim w przeciwieństwie do języka polskiego przed zaimkiem względnym nie stawiamy przecinka.

Zaimki względne dzielimy na proste i złożone.

Zaimki względne proste  to :

• QUI
• QUE
• DONT
• OÙ

Zaimki względne złożone  to:

• Przyimek  + qui
• Przyimek + lequel/laquelle/lesquels/lesquelles

 

Zaimki względne proste

Zadaniem wszystkich zaimków względnych jest wprowadzenie w zdaniu złożonym zdania podrzędnego.

Zaimki proste to :
qui – wyraża podmiot
que – wyraża dopełnienie bliższe
où - wyraża okolicznik miejsca i czasu
dont  - wyraża dopełnienie, po którym jest zaimek DE
Teraz zaprezentujemy po kolei wszystkie zaimki proste wraz z przykładamy ilustrującymi ich zastosowanie.

Zaimek względny QUI 

 

zastępuje QUI          ---------->      PODMIOT

zaimek ten zastępuje  podmiot czasownika, który go poprzedza i odnosi się zarówno do osób jak i przedmiotów.

Przykład :

J’aime Antoine Saint-Exupéry. Antoine Saint-Exupéry a écrit « Le Petit Prince «  (Zauważmy, że w obu zdaniach występuje słowo Antoine Saint-Exupéry.)

Można jednak, przy użyciu zaimka względnego qui przekształcić te dwa zdania w jedno:

J’aime Antoine Saint-Exupéry qui a écrit « Le Petit Prince «  Powstało jedno zdanie, bez powtarzania podmiotu, którym jest Antoine Saint-Exupéry.

 

Kolejny przykład:

Anne est ma sœur. Elle est étudiante et habite à Paris.

W tym przykładzie Anne i elle to ta sama osoba, zatem również możemy użyć zaimka względnego qui w celu zmodyfikowania zdania:

Anne est ma sœur qui est étudiante et habite à Paris.

Pozostałe przykłady zdań z qui :

Le sac à main qui est sur la table, est à moi. J’ai  un ami étranger qui est très sympathique et intelligent. C’est une fille qui sait chanter en français.

Zaimek względny QUE

W zdaniu zastępuje on dopełnienie bliższe, może zastępować zarówno osoby, jak i przedmioty.

zastępuje                  QUE        ---------->       Dopełnienie bliższe

Barcelone est une ville que j’adore.

Zaimek względny que zastępuje w powyższym zdaniu słowo ville, które jest dopełnieniem bliższym czasownika adorer ( uwielbiać  coś).

Zaimek que przyjmuje formę qu', gdy stoi przed zaimkami il, elle, ils, elles oraz przed innymi wyrazami zaczynającymi się od samogłosek.

Przykład:

C'est une chanteuse qu'elle adore.

Zaimek que jest nieodmienny co oznacza jego forma nie ulega zmianie, pozostaje taki sam bez względu na rodzaj czy liczbę zastępowanego słowa. Dodajmy, że w języku francuskim, przed zaimkiem que, nie stawia się przecinka.

Uwaga! W czasie passé composé, w którym występuje zaimek que, imiesłów participe passé musi zostać uzgodniony w liczbie i rodzaju z dopełnieniem, które ten zaimek zastępuje.

W liczbie pojedynczej rodzaju męskiego nie dodajemy do participe passé żadnej końcówki. W liczbie pojedynczej rodzaju żeńskiego dodajemy -e, w liczbie mnogiej rodzaju męskiego -s, a w liczbie mnogiej rodzaju żeńskiego -es.

Przykłady:

Une robe qu’elle a achetée est très à la mode.

W tym zdaniu dokonujemy uzgodnienia participe passé z rzeczowniem une robe, który jest w rodzaju żeńskim, liczby pojedynczej,  w związku z czym do participe passé dodajemy –e.

Les vacances que j'ai passées en Afrique sont inoubliables.

Natomiast tu  dokonujemy uzgodnienia participe passé z rzeczowniem les vacances, który jest w rodzaju żeńskim, liczby mnogiej,  w związku z czym do participe passé dodajemy –es.

Zaimek względny prosty dont

Zaimek względny prosty dont zastępuje w zdaniu rzeczowniki poprzedzone przyimkiem de. Jest nieodmienny, ma taką samą formę w rodzaju żeńskim i męskim, w liczbie pojedynczej i mnogiej.

DONT            -------->        DE + NOM

Zaimek względny „dont” może występować w zdaniu jako:

1. dopełnienie czasownika wprowadzonego za pomocą przyimka de. Są to m. in czasowniki zaprezentowane w ramce:

avoir envie de qqch, avoir besoin de qqch , discuter de qqch, dépendre de qqch, jouer de qqch, s'occuper de qqch, de qqn, parler de qqch, se servir de qqch, souffrir de qqch, se souvenir de qqch, se souvenir de qqn, avoir peur dequelqu'un / de quelque chose, manquer de qch.

Przykładowe zdania:

Le problème dont nous discutons est très complexe.

Voila un chien dont cet enfant a peur.

La personne dont je t’ai parlé, est très intelligente.

L’imprimante dont nous nous servons, tombe souvent en panne.

2. dopełnienie przymiotnikowe ( z czasownikiem être) wprowadzone podobnie jak dopełnienie czasownikowe przyimkiem de:

être content de, être amoureux de,  être émerveillé de,  être passionné de,  être sûr de,  être fier de, etc…

A teraz przykłady:

Je possède un travail dont je suis contente. ( = contente de ce travail)

Elle a préparé une tarte aux fraises dont elle est fière. (= elle est fière de cette tarte)

3. dopełnienie rzeczownikowe wprowadzone przyimkiem de. Dont w tej sytuacji może wskazywać na stan posiadania

Przykład:

J’ai un collègue dont les parents habitent à la campagne. (= les parents d’un collègue)

Zaimek względny prosty OÙ

Zaimek ten zastępuje okolicznik miejsca lub czasu. Podobnie jak w przypadku zaimków qui i que, także przed zaimkiem względnym où nie stawiamy przecinka.

La maison  où je habite, est très confortable et bien éclairée.

Je me rappelle bien le jour où nous nous sommes rencontrés.

L’université où vous avez fait vos études est très connu en Pologne.

Zaimki względne złożone

Zaimki względne złożone zastępują głównie rzeczy jednakże są również stosowane do zastępowania osób (gdy o osobach mówimy w sposób ogólny). Często są używane po przyimkach: sur, pour, en, dans, par, etc. Ich formy zostały zaprezentowane w tabeli poniżej:

	Liczba pojedyncza (Singulier)		Liczba mnoga (Pluriel)
	Rodzaj męski (Masculin)	Rodzaj żeński (Féminin)	Rodzaj męski (Masculin)	Rodzaj żeński (Féminin)
Forma podstawowa	lequel	laquelle	lesquels	lesquelles
+ à	auquel	à laquelle	auxquels	auxquelles
+ de	duquel	de laquelle	desquels	desquelles

Oto klika przykładowych zdań z wykorzystaniem tychże zaimków względnych.

Préposition (à,  de , sans, pour, chez, etc) + lequel/laquelle/lesquels/lesquelles – w odniesieniu do rzeczy i osób:

Julie est mise sous respirateur sans lequel elle n’est capable de respirer elle-même.

C’est une personne à laquelle je tiens beaucoup.

Le management est une étude à laquelle je m’intéresse.

L’amour, l’amitié sont des choses auxquelles je tiens beaucoup.

C’est une carte magnétique sans laquelle on ne peux pas entre dans la chambre à l’hôtel.

J’aime mes amis français chez lesquels je passe souvent mes vacances.

André me présentera son ami Benjamin avec lequel il a fait son voyage au Canada.

Przyimek + QUI (w odniesieniu do osób)

• à + qui

Ce sont mes parents. Je pense souvent à mes parents.

Ce sont mes parent à qui je pense souvent.

• en + qui

Mon père est chez le médecin. Il a confiance en ce médecin.

Mon père est chez le médecin en qui il a confiance.

• sur + qui

Il adore ses amis. Il peut toujours compter sur ses amis.

Il adore ses amis sur qui il peut toujours compter.

• de + qui

J’ai rencontré Benjamin hier. Tu m’as  parlé beaucoup de Benjamin.

J’ai rencontré Benjamin hier de qui  tu m’as parlé beaucoup.

Ce qui, ce que, ce dont

Ce qui i ce que są również zaimkami względnymi takim jak qui i que. Wprowadzają zdanie podrzędne, jednakże nie odnoszą się one do żadnego konkretnego rzeczownika, odnoszą się raczej idei lub całego stwierdzenia.

Ce que je besoin c’est de reposer un peu.

Ce que je voudrais faire c’est de voyager et de connaitre les gens intéressants.

Ce qui m’attire, c’est son intelligence.

Inne przykłady wykorzystania : ce qui, ce que, ce dont

Ce que j’aime c’est une bonne musique.

Ce qui m’intéresse, ce sont les voyages.

J’ai bien compris ce que tu m’ai dit.

Ce dont j’ai besoin, c’est d’argent.

Partir et vivre en Espagne c’était ce dont je rêvais.

Ce qui est vraiment important, c’est…

Il sait ce que je voudrais faire.

Ce qui est sûr…

Ce qui est étrange c’est…

Ce dont j’ai peur…

Ce dont je suis fier…

VERBES AVEC LEUR PRÉPOSITIONS - Czasowniki Przechodnie i Nieprzechodnie

Czasowniki w języku francuskim dzielimy na czasowniki przechodnie i nieprzechodnie. Co to oznacz?

1) Czasowniki przechodnie (verbes transitifs) to takie czasowniki, które  łączą się z dopełnieniem bliższym (COD):

*Le chat mange la souris. Kot je mysz. = (manger qch)

Il évoque son enfance. Przywołuje ( w sensie wspomina) swoje dzieciństwo. = (évoquer qch)

lub z dopełnieniem dalszym (COI):

Il se souvient de son enfance. Wspomina swoje dzieciństwo.  = (se souvenir de qch)

Czasowniki przechodnie mogą występować również bez dopełnienia, jeśli wynika ono z kontekstu zdania.

Je fume. -> Palę. (oczywitym jest tutaj, że chodzi o des cigarettes – papierosy)

*Il mange. -> Je. (czasownik manger jest czasownikiem przechodnim i zazwyczaj łączy się z dopełnieniem, ale nie wymaga go, jeśli kontekst jest nam znany.)

2) Czasowniki nieprzechodnie (verbes intransitifs), które nigdy  nie łączą się się ani z dopełnieniem bliższym, ani dalszym (nie jest też dopełnieniem domyślnym, jak to się dzieje niejednokrotnie w przypadku czasowników przechodnich). Często występują zaś z okolicznikami zdania (complément circonstanciels = CC)

J'arrive demain. Przyjeżdżam jutro.

Elle dort. Śpi.

W języku francuskim występują również czasowniki, które posiadają dwa dopełnienia ( czyli zarówno bliższe, jak i dalsze).

Elle donne une pomme à son frère. Dała jabłko swojemu bratu.

Czasownik donner to klasyczny przykład tzn verbes ditransitifs, z którymi jednocześnie mogą występować dwa dopełnienia (COD i COI)